Onder de varkenspopulatie heb je natuurlijk ook vrouwen en mannen: zeugen en beren. Een zeug kan berig zijn, maar van een beer is niet bekend dat hij zeugig kan zijn. Een berige zeug is echter geen manwijf, het is de benaming voor een zeug die twee dagen per drie weken haar vruchtbaarheid toont. Zij gedraagt zich dan heel anders. Dan lijkt zij even op een beer: ze is druk, maakt geluid op zware tonen. Een soort brul geluid. Eigenlijk roept zij om een beer. Ze is twee dagen per drie weken ontvankelijk om een beer te ontvangen, zodat zij bevrucht kan worden. Wanneer zij eenmaal drachtig is, is zij niet meer berig in haar maanden van zwangerschap.
Ik heb geen eigen dekbeer. Om een paar redenen. Het is niet ongevaarlijk. Zo’n beer is een hele jongen qua kracht en kan agressief zijn. Ik wil dat risico niet. Daarbij heb ik te weinig zeugen, zodat de beer te weinig actief is op voorplantingsgebied en daarmee holt zijn potentie achteruit. Concreet betekent dit dat een beer die met minder dan tien zeugen leeft, niet goed meer tot de daad komt. En dat schiet natuurlijk niet op als je fokzeugen hebt.
Op Frank en Frij maak ik daarom gebruik van kunstmatige inseminatie. Zodra de zeug berig gedrag vertoont bel ik mijn vaste KI-man Berry. Dan geef ik door van welk ras ik zaad wil bestellen en hij komt de zeug dan insemineren. Als boerin hoef je natuurlijk niet alles te kunnen of zelf te doen….Bij vrijwel alle rassen verloopt dit probleemloos, ik bedoel berig worden zonder dat er een beer in de buurt is om naar te roepen.
Uitzonderingen bevestigen de regel. Mijn Mangalitza zeugen Yen-ai en Pu-Yi worden niet berig zonder echte beer in de buurt. Voor mij praktisch onhandig, maar ik kan de charme toch ook wel weer ontdekken. Dit ras staat nog zo dicht bij haar oorsprong, dat zij gewoon zonder een echte beer, niet berig worden. Dus twee keer per jaar is hier een leenbeer op vakantie. En, het is niet te geloven. Een paar dagen na zijn aankomst brullen de 2 Mangalitza’s al! Een teken van berigheid. De rest volgt.
Na vier weken komt Berry terug om de zeugen te scannen: zijn ze drachtig of niet? Gelukkig blijken Yen-ai enn Pu-Yi drachtig te zijn. Eind januari verwachten zij hun biggen. De leenbeer is weer terug naar zijn eigen thuis. Prachtig hoe hij en de 2 zeugen verliefd gedrag vertoonden.
Diana Saaman
Natuurlijke varkenshouderij Frank en Frij