Varkens in Nood-ambassadeur Jan Terlouw zet zich al jaren in voor het welzijn van dieren. Zo vraagt hij aandacht voor de effecten van de vleesindustrie via lezingen en boeken en zat hij een politiek dierendebat voor in Paradiso. Over zijn leven is een biografie verschenen, geschreven door Joep Boerboom, te bestellen bij Uitgeverij Boom. Uit de biografie:
In de bres voor Varkens in Nood
In Zoektocht in Katoren (2007) komt hoofdpersoon Koss tijdens zijn zoektocht in het plaatsje Meienzorg. Het dorpje is in rep en roer. Het hangbuikzwijntje Tobias, door een oude dame als huisdier gehouden, is in een put gevallen en dreigt te verdrinken. De dierenliefde van de dorpelingen blijkt echter nogal selectief en ingegeven door schuldgevoel, want tijdens een rondleiding door een ‘varkenshotel’ komt Koss erachter dat het dorpje leeft van de zeer efficiënte, maar nogal dieronvriendelijk georganiseerde ‘productie’ van varkens. Een dame die met tranen in de ogen bij de put met het verdrinkende zwijntje had gestaan, blijkt in de supermarkt niet bereid meer te betalen voor vlees van een biologisch gehouden varken.
Ambassadeur
Als ambassadeur voor de stichting Varkens in Nood zal Terlouw zich jarenlang inzetten voor het welzijn van deze dieren. Zijn maatschappijkritische blik en het feit dat hij zelf hobbyboer is, vormen voor directeur Hans Baaij, die eerder mensen als Youp van ’t Hek en Robert Long aan zich wist te binden, aanleiding hem te vragen. Het valt Baaij al snel op hoe betrokken zijn nieuwe ambassadeur is: "In eerste instantie maakt hij een beetje de indruk van een koele kikker, maar dat is hij niet. Het heeft denk ik ook te maken met de goede band die hij heeft met zijn kinderen en kleinkinderen. Hij voelt het als zijn verantwoordelijkheid om goede daden te ondersteunen of te verrichten, om een betere wereld voor hen achter te laten."
Betrokkenheid
Volgens Baaij is deze betrokkenheid alleen maar gegroeid sinds Terlouws vertrek uit de politiek: ‘Hij heeft niets meer te verliezen, hoeft niet meer aan beeldvorming te werken. Hij is behoorlijk open en eerlijk.’ Terlouw blijkt bovendien goed op de hoogte van de problematiek in de bio-industrie. Bij de aanvaarding van zijn ambassadeurschap houdt hij vrijwel onvoorbereid meteen een rake toespraak. Baaij: "Als hij iets doet voor ons, praat ik hem een halfuurtje van tevoren bij, dat is genoeg. Hij zuigt het op als een spons. Inhoudelijk hebben we nauwelijks discussie, we zitten op dezelfde golflengte. Over één ding verschillen we wel van inzicht: hij heeft nog altijd veel fiducie in de politiek. Ik totaal niet meer."
Actieve rol
Terlouw heeft meteen ‘ja’ gezegd op Baaijs verzoek ambassadeur te worden, maar hierbij wel duidelijk gemaakt dat hij niet alleen zijn naam aan de doelstellingen van de stichting wil verbinden; hij wil een actieve rol. Aan deze voorwaarde wordt ruimschoots voldaan. Terlouw vraagt in de loop der jaren via lezingen, boeken en ingezonden stukken aandacht voor de effecten van de vleesindustrie. Zo pleit hij in Trouw voor accijns op vlees en wijst op de gezondheidsrisico’s van vlees, beslag op grond en natuur en op klimaatverandering als gevolg van het methaangas dat varkens en koeien produceren.
Hij zit verschillende bijeenkomsten voor, waaronder een politiek dierendebat in Paradiso, waar alle landbouwwoordvoerders uit de Tweede Kamer aan deelnemen. Verder schrijft hij een literair concert over de dolgedraaide consumptiemaatschappij, op muziek van Astor Piazzolla en uitgevoerd met het Orion Ensemble van zijn dochter Pauline. Het concert wordt onder meer opgevoerd voor Food Policy, een netwerk van managers uit de voedselsector. Het publiek is zichtbaar geraakt.
Bezoek aan zichtstallen
Ook brengt hij voor de camera’s van de vpro met zanger Bennie Jolink een bezoek aan ‘varkens in zicht-stallen’. Jolink, ambassadeur van de Stichting Varkens in Zicht, wil aan de hand van een ruime voorbeeldstal laten zien dat het allemaal wel meevalt met het dierenleed en dat de varkens voldoende leefruimte hebben. Terlouw laat zich echter niet om de tuin leiden en vraagt of ze de rest van het bedrijf ook mogen zien. Elders blijken de varkens een stuk minder geriefelijk gehuisvest te zijn. Hij confronteert de steeds ongemakkelijker ogende Jolink vervolgens met een filmpje over biggen waarvan de staart ‘gecoupeerd’ wordt. ‘Ik raak er niet zo ondersteboven van,’ probeert Jolink nog. Maar Terlouw heeft nog een troef: ‘Laten we even kijken naar het castreren, hoe leuk dat is.’
Strijdmethoden
Als politicus werd hij regelmatig benaderd door activisten, nu is hij er zelf een geworden, al zijn Terlouws strijdmethoden meer die van een éminence grise dan van een geharnast dierenactivist. Hij richt zijn pijlen bovendien niet zozeer op de producenten maar vooral op de politiek, de winkels en de consumenten zelf. Een bewuste keuze, legt hij uit: "De laagste prijs wordt nu gerealiseerd als je de varkens in zo klein mogelijke hokjes opsluit en niet laat wroeten. Dat betekent dus dat het vlees zo goedkoop mogelijk wordt binnen die randvoorwaarden. Die randvoorwaarden zijn bepalend. Het is de overheid en dus de gemeenschap die ze vaststelt. Als je betere condities wil voor dieren, moet je veranderingen aanbrengen in die voorwaarden.
Terlouw verbindt zelf ook consequenties aan zijn groeiende afkeer van de bio-industrie: hij besluit vegetariër te worden. Al maakt hij voor een bitterbal op zijn tijd graag een uitzondering.
Credibility
Volgens Baaij is het belang van ambassadeur Terlouw voor zijn stichting niet te onderschatten: "Mensen als Terlouw hebben gezag. Ik zie dat bijvoorbeeld bij supermarktdirecteuren: ze hebben respect voor hem, vinden hem betrouwbaar en zijn dus geneigd iets van hem aan te nemen. Hij geeft hiermee credibility, niet alleen aan Varkens in Nood maar aan de hele dierenbeschermingsbeweging."
Palingvisserij
Varkens zijn dan ook niet de enige dieren die op Terlouws inzet mogen rekenen. Als voorzitter van de Projectgroep Aalherstel pleit hij voor een verbod op palingvisserij om de bedreigde vissoort te beschermen. Daarnaast zet hij zich vanaf 2003 als voorzitter van het Platform Zalmherstel in voor de terugkeer van deze vis in de Nederlandse rivieren. Een dilemma voor de duurzame energieminnende Terlouw, want juist de klimaatvriendelijke waterkrachtcentrales vermorzelen de aal en zalm die hij wil behouden.
Partij voor de Dieren
In zijn strijd voor dierenwelzijn vindt hij de Partij voor de Dieren aan zijn zijde; een partij die zijn sympathie heeft, maar die hem als politieke beweging te beperkt is. Overigens is de waardering wederzijds: in 2006 pleit partijleider Marianne Thieme bij de koningin zelfs voor de benoeming van Terlouw als informateur voor het vormen van een linkse coalitie.