Geheel ontdaan ontvingen wij, de medewerkers van Varkens in Nood, het bericht dat onze oud-ambassadeur Robert Long is overleden. Robert Long was onze vijfde ambassadeur, na JJ Voskuil, Koos van Zomeren, Youp van ’t Hek en een vijftal kinderboekenschrijvers en werd opgevolgd door Paul Cliteur, Jan Terlouw en Karen van Holst Pellekaan.
Op 3 oktober 2000 treedt Robert aan als nieuwe ambassadeur. Een van zijn eerste activiteiten was een gesprek met Albert Heijn waarin hij op vriendelijke doch duidelijk wijze het schamele aanbod van biologisch varkensvlees ter sprake bracht.
Op zijn eigen website laat Robert zich in felle bewoordingen uit over de praktijken van de varkenshouderij. Het systeem waarbinnen de varkens moeten leven, doet hem denken aan concentratiekampen. Er volgen discussies in o.a. Barend & Witteman en Barend & van Dorp, alwaar Robert niets van zijn uitspraken terugneemt, de varkensboeren ontziet, maar het systeem ernstig bekritiseerd.
Boerenorganisatie LTO Nederland eist dat Robert zijn uitlatingen intrekt. Dit vooral omdat Robert gezegd zou hebben dat varkensboeren, kampbewaarders zijn. Robert weigert rectificatie omdat hij nooit het woord kampbewaarder in de mond heeft genomen en alleen het systeem aanvalt. Desalniettemin spant LTO een kort geding aan. De zaak leidt tot een hoop commotie en gelukkig ook tot inhoudelijk nuttige debatten over de bio-industrie:
Richard Stein - voorzitter Stichting bestrijding antisemitisme, schreef destijds in het Agrarisch Dagblad. “Opmerkelijk is dat al een halve eeuw met grote ontsteltenis gezegd wordt dat: onder de nazi’s de joden als beesten geslacht werden, maar andersom schijnt de uitspraak niet te willen werken.” “Voorlopig verdient Long het voordeel van de twijfel en steun voor zijn initiatief.”
Prof. Frank Ankersmit in het Historisch Nieuwsblad
“ Wij willen graag (veel) vlees eten, maar dan moet ons wel de aanblik worden bespaard van (…) varkens die geen enkele kwelling (fysiek en anders) wordt bespaard en van veetransporten die zich door de anomaliën van het EU-subsidiesysteem soms over heel Europa uitstrekken en die zozeer herinneren aan de transporten van de joden naar Auschwitz, Treblinka, Sobibor etcetrea.”
November 2000 verliest LTO Nederland het kort geding.
De belangrijkste rechtsoverwegingen uit het vonnis:
- Robert Long heeft de varkensboeren nimmer vergeleken met nazi’s.
- Het vergelijken van de varkenshouderij met Dachau of meer algemeen met concentratiekampen, is niet onrechtmatig tegenover LTO Nederland en de bij haar aangesloten varkenshouders.
- De uitspraak dat varkens in Nederland worden volgestopt met groeibevorderaars en geneesmiddelen is noch grievend, noch zo onjuist dat deze moet worden gerectificeerd.
- Na deze uitspraak nodigt Tweede-Kamerlid Pieter ter Veer van D’66 Varkens in Nood en Robert Long uit voor een presentatie voor Tweede Kamer leden.
Naar aanleiding van die hoorzitting berichtte de Parlementsredactie van de Haagse Courant op 7 februari 2001: “Harm Evert Waalkens (PvdA), die het in grote lijnen met de stichting eens is, stelt dat Long prikkelende uitspraken heeft gedaan. Ik waardeer de horzelfunctie van de Stichting Varkens in Nood wel.”
Klaas van der Horst, 7 februari 2001 Agrarisch Dagblad
“De stichting Varkens in Nood schoffeert, vinden veel boeren. Maar de stichting beschikt ook over een ander vermogen. Varkens in Nood inspireert. Tenminste een deel van de politiek.”
Toeval of niet, maar na alle commotie met en rond Robert houdt Minister Brinkhorst in maart 2001 een opmerkelijke rede voor de Universiteit van Utrecht.
Belangrijke punten uit de rede van Brinkhorst zijn:
Boeren zijn gedwongen intensief te produceren. Veel problemen met het dierenwelzijn hangen hiermee samen;
Dierenwelzijnsbeleid tot nu toe heeft zich beperkt tot symptoombestrijding
In de jaren 60 schaamden boeren zich voor varkens aan de ketting. Nu zijn ze de schaamte voorbij;
Op termijn is de dierenhouderij in Nederland gebaseerd op het natuurlijk gedrag van het dier;
Vreemde ogen dwingen, de schaamte moet terug in de veehouderij
Tussen oktober 2000 en februari 2001 heeft Robert met een enorme toewijding, met veel branie en vaak op humorvolle en indrukwekkende wijze de zaak van de miljoenen varkens in nood gediend. De medewerkers van Varkens in Nood en alle varkens zijn hem daar zeer dankbaar voor. Hij heeft er zeer aan bijgedragen dat er in de publieke opinie een kentering is gekomen ten gunste van de dieren in de bio-industrie.
Hij rust in vrede.
Mr. Hans Baaij
Voorzitter Varkens in Nood