Geen zekerheid over illegale varkens, wel verbeteringen aangekondigd

Eindelijk is er een antwoord van minister Schouten op de storm van vragen die volgde op ons rapport ‘Miljoenen illegale varkens in Nederland’. Geeft de minister ons gelijk dat er gefraudeerd wordt? Nee, dat durft ze niet met zoveel woorden te zeggen helaas. Wel is duidelijk dat ze naar aanleiding van onze aantijgingen en adviezen de registratie van varkens aan gaat scherpen ‘zodat er beter gehandhaafd kan worden’. 

Geen fraude benoemd, wel aanpassingen nodig

De minister geeft aan dat er, zoals ons rapport ook aantoonde, veel verschillende registratiesystemen worden gebruikt om de aantallen varkens in de stal en het aantal getransporteerde varkens vast te leggen. Al die systemen hebben verschillende doelen. Duidelijk is dat de minister vindt dat al deze verschillende registratiesystemen niet goed op elkaar aansluiten. Ze gaat daar verbetering in aanbrengen. In haar eigen woorden: ‘Ik concludeer dat het systeem adequaat functioneert voor het doel waartoe het is opgezet, maar dat er wel ruimte is voor verbetering. Als de gegevens uit de verschillende regelingen beter op elkaar aansluiten, kunnen de beschikbare data nog beter benut worden voor risico-gebaseerd toezicht door de NVWA en RVO.nl’

Ze lijkt hiermee te zeggen dat als de systemen beter communiceren er minder ruimte is om te sjoemelen. Overtreders worden makkelijker opgespoord als haar verbeteringen worden doorgevoerd.

450 duizend exportvarkens kwijt

Wij gaven ook aan dat er een groot verschil zat tussen het aantal varkens dat Nederland naar Duitsland exporteert, en het aantal varkens dat Duitsland uit Nederland importeert. Maar helaas, volgens de minister ‘zijn er geen aanwijzingen gevonden dat er substantieel meer varkens vanuit Nederland naar Duitsland worden geëxporteerd dan bekend is bij de overheid’. Vreemd, omdat ook uit het onderzoek van de overheid blijkt dat er tussen de verschillende databases een verschil is van circa 450 duizend varkens over 2018. Deze varkens staan gemeld in het internationale systeem TRACES, waar de dierverplaatsingen moeten worden aangemeld, maar ze zijn nergens te bekennen in het Nederlandse registratiesysteem. Of dit nou allemaal fouten zijn of toch fraude, de minister gaat ook dit in ieder geval aanpakken.

Foute aanname minister

Jammer genoeg geeft de minister ook aan dat wij hebben gerekend met een overschatting van het aantal zeugen in Nederland, omdat ‘dieren  – bijvoorbeeld gelten vanaf 50 kg – nog niet het gemiddelde aantal biggen per jaar produceren, maar wel als fokzeug geregistreerd staan.’ Deze uitspraak van de minister lijkt letterlijk overgenomen van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) maar snijdt geen hout. Wij hebben niet met alle geregistreerde fokvarkens gerekend - dat zijn er 1.066.000 – maar alleen met de productieve zeugen – dat zijn er 932.977. Dit is toevallig ook het exacte aantal zeugen waarmee dé varkenseconoom van Nederland, Robert Hoste, rekent. We nemen aan dat hij het weet.

Succesjes

Maar toch, kleine succesjes dus in het verder teleurstellende antwoord van de minister. Ze gaat zwakke schakels in het systeem aanpakken, dat is natuurlijk goed nieuws. Het ministerie heeft ook uitgebreid de tijd genomen om onze berekeningen zorgvuldig na te rekenen. Ze constateert ongeregeldheden, maar waagt zich niet aan uitspraken over fraude. Volgens haar mogen de systemen niet met elkaar vergeleken worden. Misschien is ze geschrokken van de heftige reacties die er eerder zijn geweest op haar uitingen over bijvoorbeeld de mestfraude of de meerlingfraude bij kalveren. In die gevallen werd er later een beetje teruggekrabbeld en werd een deel van de fraude toegeschreven aan ‘administratiefouten’ en misverstanden. Ze neemt het woord fraude in ieder geval dit keer niet in de mond. Overigens zegt de minister ook nergens expliciet dat er géén sprake van fraude is.

Conclusie: aantal varkens in Nederland blijft onbekend

De conclusie van de minister lijkt te zijn: met de huidige registratiesystemen is het onmogelijk om iets te zeggen over het exacte aantal varkens dat er in Nederland leeft. Raar maar waar. Ze gaat de huidige systemen aanscherpen, zodat ze betrouwbaarder worden en er beter gehandhaafd kan worden. Blijkbaar is ze wel een beetje geschrokken. Maar een echt goed registratiesysteem invoeren (bijvoorbeeld zoals wij voorstelden: het bij rundvee gebruikte individuele registratiesysteem) vindt ze helaas te duur en onwerkbaar, dus daar kunnen we naar fluiten. Of er dus sprake was van fraude? Volgens ons onderzoek en informatie lijkt het daar sterk op. Maar daar wil de minister zich niet aan branden. 

Blijf op de hoogte van dit dossier, maar ook van onze andere campagnes via onze nieuwsbrief.
Ondersteun ons om nog vaker belangrijke misstanden aan het licht te brengen en zo de positie van varkens te verbeteren. Doneer.