In 2007 brachten Dier&Recht en Varkens in Nood interne rapporten naar buiten over het (dis)functioneren van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Onder druk van het bedrijfsleven waren essentiële elementen van de vleeskeuring geprivatiseerd, zodanig dat de Inspecteur Generaal geen garantie kon geven voor de volksgezondheid. Ervaren keurmeesters werden, vanwege het kostenvoordeel, vervangen door mensen die nauwelijks opgeleid waren. 

Uit meerdere interne rapporten bleek dat de controle op dierenwelzijn ernstige gebreken vertoonde en dat dierenartsen en inspecteurs die hun werk wel serieus namen, bedreigd werden door medewerkers van slachterijen, veetransporteurs en boeren. Dit was bekend bij het hoofdkantoor van de NVWA, maar er was geen intentie om in te grijpen of zelfs de eigen mensen in het veld te steunen.

Sedertdien zijn – onder druk van het bedrijfsleven en met steun van CDA en VVD – de controles nog verder afgenomen. In 2013 leidde dit tot een schandaal over de gebrekkige keuring van vlees bij slachterijen, waardoor onder andere het Beter Leven-keurmerk schade werd berokkend.

Controles op boerderijen worden vrijwel altijd van tevoren aangekondigd. Er is dus geen enkele garantie dat de vee-industrie goed gecontroleerd wordt. Eind 2012 hebben Dier&Recht en Varkens in Nood op basis van tientallen wetenschappelijke rapporten geconcludeerd dat jaarlijks sprake is van tussen de 1,0 en 2,5 miljard overtredingen op het gebied van dierenwelzijn. Daar komen nog talloze overtredingen bij, zoals het onbevoegd gebruiken van antibiotica.

In feite komt het erop neer dat de vee-industrie, inclusief transporten, markten en slachterijen, in Nederland niet of nauwelijks gecontroleerd wordt, zeker niet op dierenwelzijn en vaak ook niet op volksgezondheid. Boeren kunnen ongestoord hun gang gaan. Als er al een proces-verbaal wordt opgemaakt, wordt het overgrote deel geseponeerd. Het Openbaar Ministerie geeft off the record ruiterlijk toe geen verstand van zaken te hebben. Als iemand bij hoge uitzondering voor de rechter verschijnt, dan zijn de straffen laag, want ook rechters vinden dossiers met dierenwelzijn ingewikkeld.

Onze inspecties van dierenmishandeling op veemarkten in Leeuwarden en Utrecht leidden tot de vrij willekeurige veroordeling van twee van de vele mishandelaars, met lage boetes.

Van een biggentransport naar Spanje constateerden wij:

• dat er geen water aan boord was; 
• dat er in plaats van de toegestane zevenhonderd dieren ruim negenhonderd biggen aan boord waren; 
• dat de temperatuur in Spanje boven de 35 graden uitkwam; 
• dat dertien biggen de reis niet overleefden;
• dat waarschijnlijk nog veel meer biggen in de stal bezweken aan de stress.
• Dit leidde slechts tot een sepot, waarbij de boete maar een fractie was van het financiële voordeel van het illegaal bijladen van ruim tweehonderd biggen.
• Het instellen van de Dierenpolitie, een initiatief van Dion Graus van de PVV, heeft geleid tot meer aangiften en ook meer vervolgingen. Overigens zijn de straffen in de wet voor dierenmishandeling, ook bij gezelschapsdieren, hoog genoeg. Belangrijk streven is dat meer gecontroleerd wordt, meer processen verbaal worden uitgeschreven, meer wordt vervolgd, minder geseponeerd wordt en de rechterlijke macht boetes oplegt die in de wet staan voorgeschreven.
• Dier&Recht en Varkens in Nood willen:
• dat de dierenpolitie gehandhaafd blijft;
• dat de vee-industrie veel beter gecontroleerd wordt;
• dat controles onaangekondigd plaatsvinden;
• dat één officier van justitie wordt aangesteld op het gebied van dierenwelzijn, met voldoende capaciteit en kennis.
• dat één rechtbank dit soort zaken behandelt;
• dat de NVWA niet meer onder het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit valt, maar onder het Ministerie van Justitie.