Doordat veel varkenshouders gebruik maken van uitkoopregelingen van de overheid, daalt het aantal varkensbedrijven in ons land de laatste jaren sterk. Van de bedrijven die overblijven, is een steeds groter deel biologisch. “Jonge varkenshouders zien toekomst in biologisch”, aldus vakblad Boerderij. Goed nieuws voor de varkens!
Varkenshouderij op een tweesprong
Verwacht wordt dat ruim 70 procent van de ongeveer 4.000 varkenshouders in de komende tien jaar zal stoppen. In 2030 zullen er dus nog zo’n 1.200 varkensboeren zijn. Meer dan ooit tevoren wordt er geld vrijgemaakt om de sector in te krimpen, ligt de aandacht op kringlooplandbouw en vraagt de stikstofcrisis om een heroverweging. In de varkenssector zelf wordt ook veel gesproken over wat een kleinere sector betekent voor de overblijvers.
Dat betekent dat we op een tweesprong staan: blijft het aantal varkens nagenoeg gelijk, aan het zicht onttrokken in potdichte megastallen? Of wordt er gekozen voor een biologische varkenssector, gekenmerkt door kleinschalige, duurzame bedrijven met aandacht voor dierenwelzijn en milieu?
Bedrijf ombouwen naar biologisch
Varkenshouders Geert-Jan van Veen en zijn zoon Gerrit kiezen voor de tweede optie. In vakblad Boerderij vertellen ze over de verbouwing van hun bedrijf. Eens bood dat plaats aan 700 fokzeugen en 1.500 vleesvarkens; nu wordt het een biologisch bedrijf met 120 zeugen en 1.000 vleesvarkens. Zoon Gerrit stelde de overstap naar biologisch voor:
“Ik zag dat je steeds groter moet worden en dat het steeds lastiger wordt om je kostprijs laag genoeg te houden. Ik wilde wel boeren, maar op een andere manier. De manier van werken binnen biologisch sprak ons zo aan, dat we het beiden zagen zitten om zo ons bedrijf verder voort te zetten.”
Geen medewerking van de bank
Al snel bleek dat de bank minder enthousiast was. “Waren we als gangbaar doorgegaan dan was er geen vuiltje aan de lucht,” aldus Geert-Jan. “Maar het was duidelijk dat ze niks snapten van biologisch, sterker nog, ze lieten merken dat ze er geen toekomst in zagen. Dus zijn we overgestapt.”
Dat boeren met duurzame plannen niet veel hoeven te verwachten van de traditionele boerenbanken is al enige tijd duidelijk. Juist de banken die de basis hebben gelegd voor de schaalvergroting in de boerensector, zien weinig in verduurzaming. Het financieren van megastallen wordt als een veiliger investering beschouwd.
Varkens scharrelen in de wei
Vader en zoon Van Veen lieten zich niet ontmoedigen. De verbouwing is in volle gang. De varkens krijgen een buitenuitloop, ruimere hokken met stro, en een ruim biggennest. In plaats van de gebruikelijke kraamkooien, komen er vrijloopkraamhokken. Beter voor de zeugen én voor de biggen. Nog even, en de varkens scharrelen in de wei, vol in het zicht van voorbijgangers!
Toekomstbestendige varkenshouderij
Het is mooi om te zien dat steeds meer varkenshouders omschakelen naar biologisch. Krimp van het aantal varkensbedrijven alléén is niet genoeg om tot een toekomstbestendige varkenshouderij te komen. Een hoge standaard voor milieu en dierenwelzijn op de bedrijven die overblijven, is absolute noodzaak. Dit is het moment om daarin te investeren.
En zeg nou zelf, lekker scharrelen in de wei, dat gun je toch ieder varken?
Frederieke Schouten
Als veearts werkte ik 7 jaar lang tussen de varkens in de intensieve veehouderij. Ik werd daar dagelijks geconfronteerd met misstanden en schrijnend dierenleed. Toen ik inzag dat ik als veearts te weinig kon doen voor de varkens maakte ik de overstap naar Varkens in Nood. Nu ben ik directeur van dierenrechtenorganisaties Varkens in Nood en Dier&Recht en probeer ik als actievoerder het welzijn van miljoenen varkens in Nederland te verbeteren.