Het kabinet heeft vandaag het definitieve Klimaatakkoord gepresenteerd. Er worden hoopgevende stappen gezet om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, maar het kabinet durft de hoognodige rigoureuze maatregelen niet aan.
Reductie broeikasgassen
Om de klimaatdoelen te halen moet de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met bijna de helft zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. In 2050 moet onze CO2-uitstoot zelfs met 95 procent verminderd zijn. Vorig jaar bepaalde de rechter in de welbekende Urgenda-uitspraak bovendien dat Nederland volgend jaar al 25 procent minder CO2 moet uitstoten dan in 1990.
De olifant in de kamer: krimp van de veestapel
Nergens in Europa is de vee dichtheid zo hoog als in Nederland. Al die dierlijke mest veroorzaakt een te hoge uitstoot van stikstof, ammoniak en fosfaat. Desastreus voor planten, dieren en de waterkwaliteit. Nederland overschrijdt dan ook consequent de Europese normen. Toch is inkrimping van de veestapel is sinds jaar en dag politiek taboe. Maar de afgelopen weken leek dit toch onvermijdelijk te worden. Een maand geleden gaf de Raad van State het kabinet al een forse tik op de vingers vanwege het falende stikstofbeleid. En vorige week maakte de Rekenkamer korte metten met het Nederlandse mestbeleid. Het kabinet heeft geen grip op de situatie, zo oordeelde de Rekenkamer, de uitstoot is alleen maar toegenomen door de inefficiënte lapmiddeltjes.
Momentum: minder varkens
Met de presentatie van het Klimaatakkoord lijkt het erop dat het kabinet schoorvoetend begint toe te geven. De klimaatmaatregelen worden uitgebreid met stoppers- of omschakelingsregelingen voor veehouderijbedrijven. In totaal heeft het kabinet meer dan € 1 miljard beschikbaar voor klimaatmaatregelen in de land- en tuinbouw.
Het lijkt erop dat er 60 miljoen extra gaat naar de stopregeling voor varkensboeren. Het zou gaan om een uitbreiding van een bestaande warme sanering waar het kabinet eerder al 120 miljoen voor uittrok. Dat betekent dat varkensboeren die toch al wilden stoppen worden uitgekocht. Van de ruim twaalf miljoen varkens zouden er anderhalf miljoen kunnen verdwijnen.
Voor klimaatmaatregelen in het veenweidegebied wordt in totaal 276 miljoen uitgetrokken, flink meer dan eerder toegezegd. Hiervan gaat 100 miljoen naar een vrijwillige regeling om boeren te helpen verplaatsen, om te schakelen naar een andere manier van boeren of om te stoppen. Bij dat laatste worden ook productierechten opgekocht.
Voor Natura 2000-gebieden komt 100 miljoen beschikbaar, waarvan een aanzienlijk deel bestemd is om boeren te helpen bij verplaatsen, omschakelen of stoppen met hun bedrijf.
Ook komt er jaarlijks zo’n 70 miljoen euro beschikbaar voor boeren die overstappen naar duurzame landbouw. Dat geld is onder meer voor ‘emissiearme’ stallen, met minder uitstoot van ammoniak, stikstof en fijnstof.
Wat zeggen de maatregelen over dierenwelzijn?
Varkens in Nood juicht de krimp van de veestapel toe. Maar deze sanering van zo’n 10% van de varkensstapel gaat lang niet ver genoeg.
Bovendien is het de vraag of met de extra uitkoopregeling daadwerkelijk varkensrechten uit de markt gehaald worden. Oftewel, wordt het aantal varkens in Nederland hierdoor wel echt verminderd? En de maatregelen in de Natura2000 en veenweidegebieden klinken goed, maar tussen stoppen en verplaatsen zit nogal een verschil. Gaan deze maatregelen wel echt leiden tot minder dieren?
Ook plaatsen wij kritische vraagtekens bij het plan voor emissiearme stallen, aangezien dat niet per definitie hetzelfde is als diervriendelijke stallen. Zo zorgt dieren op stal houden voor minder uitstoot in de omgeving. Fijn voor omwonenden, maar een drama voor de dieren vanwege de torenhoge ammoniakgehaltes in stallen. En emissiearme stalvloeren ontlasten weliswaar het milieu buiten de stal, maar zijn levensgevaarlijk voor de dieren omdat de mestkelder eronder als een bom kan exploderen.
Het Klimaatakkoord is een stap in de goede richting. Maar het is erg teleurstellend dat er wederom zo weinig aandacht wordt besteed aan dierenwelzijn. Zoals gewoonlijk staan de dieren weer onderaan in de maatschappij.
Varkens in Nood gaat zich verdiepen in het gepresenteerde akkoord.