In juni 2019 bleek uit een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer dat de Nederlandse overheid er niet in slaagt om de mestvervuiling aan te pakken en de veehouderij te verduurzamen. Maatregelen om milieuvervuiling door mest terug te dringen, hebben vooral averechts gewerkt. Ook in Brussel maken ze zich zorgen over het falende mestbeleid.
Ammoniak-, stikstof- en fosfaatuitstoot gestegen ondanks maatregelen
De Nederlandse overheid heeft sinds 2013 verschillende maatregelen genomen om de uitstoot door de veehouderij terug te dringen. Zonder resultaat. De Europese normen voor ammoniak-, stikstof- en fosfaatuitstoot werden stelselmatig overschreden en de uitstoot steeg op alle drie de aspecten.
Die stijging is grotendeels toe te schrijven aan de groeiende veestapel, en als gevolg daarvan de stijging van de hoeveelheid mest, aldus het rapport.
Met 1,7 miljoen melkkoeien, 12,5 miljoen varkens en 100 miljoen kippen stoot Nederland per hectare zelfs de meeste ammoniak uit van alle Europese landen, met desastreuze gevolgen voor de biodiversiteit.
Opeenstapeling van regels is oorzaak van het probleem
De meest voor de hand liggende oplossing, een drastische krimp van de veestapel, werd koste wat kost gemeden. In plaats daarvan werd Nederlandse wet- en regelgeving voortdurend aangepast en uitgebreid. Maar deze opeenstapeling van maatregelen is eerder de oorzaak van het probleem dan de oplossing, oordeelt de Rekenkamer.
Er zijn grote tekortkoming bij de uitvoering en het toezicht op de maatregelen die de uitstoot moeten beperken. Zo bleek het Programma Aanpak Stikstof (PAS) gebaseerd op onrealistische prognoses, lag de uitstoot van stallen met luchtwassers veel hoger dan door de overheid werd aangenomen, en blijft mestfraude ondanks beloften aan Brussel een groot probleem.
Ook het Openbaar Ministerie oordeelde dat een krimp van de Nederlandse veestapel “de enige manier is om de grootschalige fraude met dierlijke mest in te dammen”.
Weinig grip op mestvervuiling
Door te blijven inzetten op groei van de veestapel is het maar de vraag of het Nederland lukt onder de Europese uitstootnormen te komen. De Rekenkamer concludeert dan ook dat de overheid weinig grip heeft op de mestvervuiling.
Varkens in Nood stuurde het rapport van de Rekenkamer door naar de Europese Commissie. De Commissie deelt onze zorgen over de in het rapport genoemde punten en geeft aan maatregelen van de Nederlandse overheid, om de emissies te beperken en fraude te bestrijden, nauwlettend in de gaten te houden.
Wij zullen de Europese Commissie op de hoogte blijven houden van de stappen die de Nederlandse overheid neemt (of nalaat) om het mestprobleem aan te pakken.
Robyn Pees
Als jurist en inhoudelijk medewerker zet ik me in om een einde te maken aan het enorme leed van de miljoenen varkens achter gesloten staldeuren. Ooit zal de mensheid met afschuw terugkijken naar de erbarmelijke manier waarop we nu met onze mededieren omgaan. Ik wil er met mijn werk aan bijdragen dat ik die dag nog ga meemaken. Ieder dier heeft recht op een dierwaardig leven. Dieren kunnen niet voor zichzelf opkomen, daarom moeten wij ze een stem geven!