Er komt vrijwillig cameratoezicht in Nederlandse slachthuizen. Dit heeft staatssecretaris Van Dam met de sector afgesproken. De camera’s zullen alle handelingen met levende dieren vastleggen.
Cameratoezicht is een kleine, maar belangrijke stap voorwaarts. Het zal ervoor zorgen dat het slachtproces rustiger gaat, zoals bijvoorbeeld het uitladen van de dieren. Ook zullen de omstandigheden in de verdovingskamers in beeld worden gebracht, iets waar Varkens in Nood recent nog een petitie voor is gestart. Bij het succes zijn echter wel kanttekeningen te plaatsen. Ten eerste moeten de beelden gecontroleerd worden; het heeft geen zin als er niets mee gebeurt. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is de instantie die de beelden onder ogen krijgt, maar is ook de instantie die de huidige controle van slachthuizen op zich neemt. Neem de recent gesloten kippenslachterij, waar jarenlang, onder toeziend oog van de NVWA, misstanden hebben plaatsgevonden. De NVWA zal een stuk actiever moeten worden. Dat de instantie als enige toegang krijgt tot de beelden is volgens ons niet voldoende.
Door middel van een livestream op de website van een slachterij, zou het grote publiek de beelden moeten kunnen zien. De politiek stelt heel vaak marktwerking voorop: de ‘maatschappelijke actoren’, zoals supermarkten en dierenbeschermingsorganisaties, worden geacht samen met de vleessector voor het dierenwelzijn te zorgen. Maar ja, als die beelden niet openbaar zijn, dan werkt die marktwerking dus niet.
De tweede kanttekening is het belang van geluid bij de videobeelden. De beelden zién is niet voldoende, het geluid erbij is essentieel. In een rustige omgeving zijn de dieren een stuk kalmer, ze zijn minder gestrest en minder snel in paniek. Dieren die pijn hebben of angstig zijn uiten dat via geschreeuw of gekrijs. Opnames met geluid zijn daarom essentieel en bovendien is geluid een goede manier om grote hoeveelheid data door software te laten beoordelen. Als het geluid boven een bepaalde drempel komt, dan weet je dat er iets mis is.
Waar geluidsopnames ook bij kunnen helpen is het volgende: in 2009 werd duidelijk dat sommige slachterijen alarmsystemen hebben die de medewerkers waarschuwen als er een inspecteur bij de ingang staat. De snelheid van het slachten gaat omlaag en misstanden worden tijdelijk uitgebannen. Zodra de inspecteur weg is, draait de slachtlijn weer op volle toeren. Alarmsystemen als deze zullen door camera’s met geluidopnames gedetecteerd kunnen worden.
Dat slachthuizen vrijwillig camera’s gaan plaatsen is een succes en een mooie stap in de goede richting. Het is bijzonder jammer dat er geen sluitende wetgeving met duidelijke voorschriften komt. Pas wanneer de beelden vrij toegankelijk worden, inclusief geluid, weten we of de wantoestanden tot het verleden behoren.