De Afrikaanse varkenspest is een besmettelijk virus dat voor miljoenen varkens wereldwijd catastrofaal kan worden, simpelweg omdat er zo ongelooflijk veel varkens worden gehouden. Waarom is er geen vaccin? En wordt daar wel aan gewerkt?
Non-vaccinatiebeleid in Europa
Voor klassieke varkenspest bestaan vaccins, maar voor de Afrikaanse variant niet. Sinds 1991 geldt in de Europese veehouderij sowieso een ‘non-vaccinatiebeleid’, mede dankzij de lobby van de Nederlandse varkenshouders. Gevaccineerd varkensvlees is niet te exporteren, omdat het importerende land niet kan vaststellen of antistoffen afkomstig zijn van de entstof of van de ziekte. En handelsbelangen gaan helaas nog altijd voor dierenwelzijn.
Liever ruimen dan voorkomen
Vaccineren mag alleen na een uitbraak, om de verspreiding van een virus af te remmen. Daarna worden alle besmette dieren alsnog gedood. Varkens die niet besmet zijn maar wel een beschermende inenting hebben gekregen, mogen wel worden geslacht en verkocht binnen de landsgrenzen.
Farmaceutische industrie
Waarom is er geen werkend vaccin voor Afrikaanse varkenspest? Voor de farmaceutische industrie is het oninteressant om een vaccin te maken dat toch niet gebruikt mag worden. Dat levert niets op. Hier ligt een belangrijke taak voor nationale en internationale overheden: sta inenten toe en stimuleer de ontwikkeling van een vaccin, in het belang van het varken en de varkenshouders.
Chinees onderzoek
Er is geen wereldwijd wetenschappelijk project om een AVP-vaccin te ontwikkelen, maar her en der boeken onderzoekers vooruitgang. In China, ‘s werelds grootste varkensvleesproducent en -consument, slaat AVP nu wild om zich heen. Onderzoekers van HVRI uit de noordoostelijke stad Harbin werken aan een vaccin, maar het lukte ze nog niet om het complexe virus te kraken, hoe graag de Chinese overheid dat ook wil.
Spanje is een stap verder
In het najaar van 2018 sprak men in Spanje al wel van enig succes: prototypes van vaccins werkten daar, binnen de muren van het laboratorium van onderzoeksinstituut CReSA in Barcelona, voor 100 procent. Onderzoekers van het veterinair centrum VISAVET uit Madrid hebben recent een oraal vaccin voor wilde zwijnen ontworpen dat voor 92 procent van de dieren bescherming biedt. Het antivirus wordt via voedsel toegediend en bovendien van zwijn op zwijn overgedragen.
Amerika maakt “het beste vaccin ter wereld”
Amerikaans onderzoek naar AVP begon in de jaren zeventig, nadat Spanje en Portugal getroffen waren. In de jaren negentig begon de Amerikaanse zoektocht naar een vaccin, maar in 2004 werd dat onderzoek budgettair de nek omgedraaid. Na de uitbraak in Georgië, in 2008, werd het weer hervat, maar zonder succes.
De afgelopen maanden is een nieuw onderzoeksteam opgetuigd, dat de komende drie jaar de tijd neemt om het virus voor eens en voor altijd onschadelijk te maken. Een ruime periode, gezien de recente uitbraak in China en de wereldwijde dreiging. Maar, stelt de bescheiden onderzoeksleider ons gerust: “Onze kandidaat-vaccins zijn waarschijnlijk de meest geavanceerde ter wereld.”
Het Amerikaanse ministerie van Landbouw staat overigens op het punt om een patent af geven aan een experimenteel vaccin van Huvepharma, gevestigd in Bulgarije. Die aanvraag stamt uit 2016.
Hoogste tijd voor meer onderzoek!
Terwijl in China honderden miljoenen varkens op gruwelijke wijze sterven, is het nog lang wachten op een vaccin. Waarom wordt er pas sinds kort her en der aan een vaccin gewerkt, en op zo’n kleine schaal? Waar blijft de samenwerking van de internationale gemeenschap? Waar blijven de grote, rijke farmaceuten?
Andere oplossingen, het stoppen met transport en export en het inkrimpen van de wereldwijde veestapel, liggen in de sector niet op tafel, omdat economische belangen zwaarder wegen dan dierenwelzijn. Het massaal afschieten van onschuldige wilde zwijnen wordt wel besproken als een serieuze optie.
Het is hoog tijd dat de Nederlandse en de Europese overheid gaan investeren in de ontwikkeling van een vaccin voor de Afrikaanse varkenspest!
Blijf op de hoogte van dit dossier, maar ook van onze andere campagnes via onze nieuwsbrief.
Frederieke Schouten
Als veearts werkte ik 7 jaar lang tussen de varkens in de intensieve veehouderij. Ik werd daar dagelijks geconfronteerd met misstanden en schrijnend dierenleed. Toen ik inzag dat ik als veearts te weinig kon doen voor de varkens maakte ik de overstap naar Varkens in Nood. Nu ben ik directeur van dierenrechtenorganisaties Varkens in Nood en Dier&Recht en probeer ik als actievoerder het welzijn van miljoenen varkens in Nederland te verbeteren.